Naruszenie prawa w gminie Skarżysko Kościelne: brak zastępcy wójta. Objaśnienie J. Bryzika

Od 23 stycznia do 13 marca 2024 roku w Urzędzie Gminy Skarżysko Kościelne odbywała się kompleksowa kontrola gospodarki finansowej gminy za 2023 rok. W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości i uchybienia, które powstały na skutek nieprzestrzegania obowiązujących przepisów prawa przez osoby odpowiedzialne za gospodarkę finansową gminy Skarżysko Kościelne.

29 kwietnia 2024 roku Regionalna Izba Obrachunkowa wydała zalecenia pokontrolne, w tym przede wszystkim zleciła wybór zastępcy wójta. Do tej pory jednak Jacek Bryzik, wójt gminy Skarżysko Kościelne się do tego nie zastosował. Dlaczego i co na to RIO?

Główne nieprawidłowości i uchybienia

Wicewójt. W zakresie ustaleń organizacyjnych główny zarzut pod adresem włodarza dotyczy niepowołania zastępcy wójta, co narusza zapisy ustawy o samorządzie gminnym. "Nieobsadzenie stanowiska zastępcy wójta może prowadzić do naruszenia ciągłości działania organu wykonawczego gminy, w tym w zakresie wykonywania budżetu" - czytamy w protokole pokontrolnym. - Zaniechano egzekwowania od audytora wewnętrznego obowiązku wykonywania czynności audytowych wynikających z umowy zawartej od czerwca 2023 roku do maja 2024 roku. Audytor do dnia kontroli nie przeprowadził audytu a gmina wydatkowała 5.822 zł tytułem zapłaty za wystawione przez niego faktury.       

Księgowość. Stwierdzono również uchybienia w zakresie księgowości i sprawozdawczości. Za 2023 rok zaniżono skutki obniżenia górnych stawek podatku od środków transportowych od osób fizycznych. Nieprawidłowości dotyczyły braku lub błędnych dat wpisywanych przy składaniu deklaracji dotyczące opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Naruszano także zapisy ustawy o finansach publicznych, źle klasyfikując w działach budżetowych dochody z tytułu sprzedaży nieruchomości gruntowych.

Budżet. Wytknięto też uchybienia stricte budżetowe w zakresie przychodów z tytułu kredytów - nie dokonano zmian limitów zobowiązań z tytułu kredytów. Wobec właścicieli 14 nieruchomości dokonano odpisu należności z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie dysponując dokumentami od organów egzekucyjnych potwierdzających fakt przedawnienia należności.  Wynagrodzenia. Kontrola wykazała również nieprawidłowości w zakresie ustalania i wypłacania wynagrodzeń osobowych dla pracowników Urzędu. W zakresie rozliczenia i udzielenia otrzymanych dotacji - umowy zawarte prze wójta na zlecenie realizacji zadań związanych z obsługą informatyczną Okręgowych Komisji Wyborczych w wyborach do Sejmu i Senatu nie zawierały kontrasygnaty skarbnika. Mienie. W zakresie gospodarki mieniem nie zamieszczono w Biuletynie Informacji Publicznej informacji o wyniku pierwszego przetargu ustnego nieograniczonego na sprzedaż nieruchomości gruntowej. Rada Gminy nie podjęła w 2023 roku stosownych uchwał w zakresie wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy oraz zasad wynajmowania lokali  wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy.

Rozliczenia. Były też uwagi w zakresie rozliczeń finansowych gminy z jej jednostkami organizacyjnymi, m.in. nie dokonywano kontroli i oceny działalności Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Skarżysku Kościelnym, gdzie w trakcie kontroli stwierdzono wiele nieprawidłowości i uchybień, nie przestrzegając przepisów prawa dotyczących gospodarki finansowej i rachunkowości. 

Za te uchybienia odpowiedzialność główna spoczywa na wójcie gminy oraz skarbniku gminy. We wnioskach pokontrolnych główne zalecenie dotyczyło powołania zastępcy wójta. Tym samym RIO zobowiązało wójta do przesłania w ciągu 30 dni zawiadomienia o wykonaniu wniosków pokontrolnych lub przyczynach ich niewykonania.

Co na to wójt?

- Staramy się zarządzać gminą jak najlepiej i wszystkie zalecenia zostaną wypełnione - zapewnia Jacek Bryzik, wójt gminy Skarżysko Kościelne.

 - Jeśli chodzi o wybór mojego zastępcy, zarówno w tej kadencji, jak i poprzedniej patrzyłem na to w aspekcie ekonomicznym. Nie jesteśmy zamożną gminą i nie wydaje mi się było to było konieczne. Wysłałem stosowne wyjaśnienie do RIO - w którym wyjaśniłem, że "w gminie Skarżysko Kościelne nie był powoływany Zastępca Wójta, ponieważ kierowaliśmy się w tym zakresie stanowiskiem komentatorów do art. 26a ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, którzy wskazywali, że przepis ten ma charakter jedynie przepisu kompetencyjnego, tzn. wskazuje organ właściwy do powołania i odwołania zastępcy wójta, nie nakłada natomiast obowiązku powoływania zastępcy. (tak m.in. A. Szewc w: A. Szewc, G. Jyż, Z. Pławecki "Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz" Warszawa 2010, s. 371). 

Jednak wobec stanowiska organu nadzoru wskazanego we wnioskach pokontrolnych przeprowadzimy ponowną analizę struktury organizacyjnej Urzędu i potrzeb finansowych w tym zakresie w celu obsadzenia tego stanowiska". Podczas mojej nieobecności daje upoważnienie do decydowania w sprawach gminnych sekretarzowi gminy.

Jak dodaje wójt Bryzik, tak jest, że kontrolujący z RIO zawsze znajdą jakie uchybienia i niedociągnięcia. - Osobiście jestem im za to wdzięczny, gdyż kontrola pokazuje właściwy kierunek postępowania. Na przyszłość staramy się nie popełniać błędów, które zostały nam wskazane - dodaje J. Bryzik.