Uroczystość odsłonięcia tablicy upamiętniającej Jana Blocha

W sobotę, 25 stycznia 2025 roku, przed budynkiem dworca PKP w Skarżysku-Kamiennej odbyła się uroczystość odsłonięcia tablicy upamiętniającej Jana Blocha – budowniczego kolei, filantropa, autora I Konwencji Haskiej i kandydata do Pokojowej Nagrody Nobla. Wydarzenie zorganizowano dokładnie w 140. rocznicę uruchomienia Drogi Żelaznej Dęblin-Jedlnia-Radom-Skarżysko-Kielce-Zagłębie Dąbrowskie.

Tablica, która pojawiła się na placu nazwanym w maju 2024 roku imieniem Jana Blocha, przedstawia najważniejsze aspekty życia i dokonań tej wybitnej postaci. Jej powstanie było możliwe dzięki zaangażowaniu pasjonatów historii i kolei – Marcina Janakowskiego, prezesa Fundacji Wczoraj dla Jutra, oraz Marcina Medyńskiego, prezesa Fundacji Pamięci Jana Blocha.

W uroczystości wzięli udział m.in. praprawnuk Jana Blocha, Andrzej Januszewski, prezydent Skarżyska-Kamiennej Arkadiusz Bogucki, wiceprezydent Konrad Wikarjusz, przewodniczący Rady Powiatu Skarżyskiego Jerzy Żmijewski, a także liczni miłośnicy historii i kolei.

– Staraliśmy się na tej tablicy ująć wszystkie najważniejsze aspekty życia naszego bohatera i patrona placu. To szczególny dzień, ponieważ dokładnie 140 lat temu odbyło się uroczyste otwarcie Drogi Żelaznej – podkreślał Marcin Medyński. – Jan Bloch jest z nami dziś nie tylko duchem, ale i krwią z krwi oraz kością z kości, co podkreśla obecność jego praprawnuka, pana Andrzeja Januszewskiego.

Podczas swojego przemówienia Andrzej Januszewski zaznaczył, że dopiero kilka lat temu poznał historię swojego przodka:

– Dziękuję wszystkim za pamięć o Janie Blochu. Dla mnie to niezwykle wzruszające, że są osoby, które pamiętają więcej, niż ja sam o nim wiedziałem. Może i ja kiedyś zamówię pomnik w dowód wdzięczności – powiedział.

Jan Bloch – wizjoner i filantrop

Jan Bloch urodził się w 1836 roku w Radomiu w ubogiej rodzinie rzemieślniczej, ale dzięki swojej solidności i uczciwości szybko dorobił się znacznego majątku. Zyskał renomę przedsiębiorcy, który odnosił sukcesy w kolejnictwie, bankowości, przemyśle cukrowniczym i rolnictwie. Postać Blocha zainspirowała Bolesława Prusa do stworzenia postaci Stanisława Wokulskiego w powieści Lalka.

Bloch był także wybitnym naukowcem, autorem pionierskich prac z zakresu ekonomii, kolejnictwa i statystyki. W ostatnich dekadach XIX wieku poświęcił się idei pacyfizmu. Jego monumentalne dzieło "Przyszła wojna pod względem technicznym, ekonomicznym i politycznym" przyniosło mu międzynarodową sławę i wpłynęło na organizację I Konferencji Haskiej w 1899 roku.

Twórca kolei, która zmieniła Skarżysko-Kamienną

Największe znaczenie dla rozwoju Skarżyska-Kamiennej miała działalność Jana Blocha jako przedsiębiorcy kolejowego. Dzięki jego decyzji, w 1875 roku na nieużytkach wsi Kamienna powstała węzłowa stacja Drogi Żelaznej Iwangrodzko-Dąbrowskiej. W kolejnych latach powstały tu warsztaty kolejowe, parowozownia, dworzec i infrastruktura kolejowa.

Dzięki kolei w Kamiennej zaczęły rozwijać się zakłady przemysłowe, co przyciągnęło nowych mieszkańców. W efekcie wieś przekształciła się w osadę (1905 rok), a później gminę (1910 rok). Rozwój komunikacyjny umożliwił również powstanie Fabryki Amunicji w latach 20. XX wieku, co znacząco wpłynęło na dalszy rozwój miasta.

Dziś Skarżysko-Kamienna nazywane jest "miastem kolejarzy", a pamięć o Janie Blochu, wizjonerze, który dał początek temu rozwojowi, jest wciąż żywa.